5 hapa për të përballuar më mirë hidhërimin
Përmbajtje
- Fazat kryesore të zisë
- 1. Mohimi dhe izolimi
- 2. Zemërimi
- 3. Ujdi
- 4. Depresioni
- 5. Pranimi
- Si ta kapërcejmë procesin e pikëllimit
- Si të merremi me hidhërimin tek fëmijët
- Kur të shkoni te psikologu ose psikiatri
Hidhërimi është një përgjigje normale emocionale e vuajtjes, e cila ndodh pas humbjes së një lidhje shumë të fortë emocionale, qoftë me një person, kafshë, objekt apo me një të mirë jomateriale, të tilla si punësimi, për shembull.
Kjo përgjigje ndaj humbjes ndryshon shumë nga personi në person, kështu që nuk ka periudhë specifike kohore për të përcaktuar se sa duhet të zgjasë hidhërimi i secilit person. Akoma, Shoqata Amerikane e Psikiatrisë ka përcaktuar disa parametra për të ndihmuar në identifikimin e hidhërimit patologjik, i cili është i sëmurë dhe duhet të trajtohet.
Mënyra se si pikëllon çdo person varet nga disa faktorë të tillë si marrëdhënia që ata kishin me të ndjerin, lloji i mbështetjes familjare ose shoqërore dhe personaliteti i secilit person.
Fazat kryesore të zisë
Procesi i pikëllimit është shumë i ndryshëm nga një person tek tjetri, kështu që ka disa mënyra për të shprehur ndjenjat që mund të shkaktojnë vdekja dhe humbja. Sidoqoftë, është e zakonshme që procesi i pikëllimit të ndahet në 5 faza:
1. Mohimi dhe izolimi
Me të marrë lajmin se diçka ose dikush me të cilin dikush kishte një lidhje shumë të fortë ka humbur, është shumë e mundur që, në fazën e parë, personi të mos i besojë lajmit, duke qenë i mundur të vëzhgojë një reagim mohimi.
Ky reagim mund të shoqërohet gjithashtu me një tërheqje nga njerëzit e tjerë, e cila zakonisht shërben për të ndihmuar në lehtësimin e dhimbjes dhe efekteve të tjera negative që sjell kjo lloj lajmi.
2. Zemërimi
Në fazën e dytë, pasi personi ka mohuar ngjarjen, shpesh lindin ndjenja zemërimi, të cilat mund të shoqërohen me shenja të tjera të tilla si të qara të vazhdueshme dhe bezdi të lehtë, madje edhe me miqtë dhe familjen. Mund të ketë akoma shqetësim dhe shqetësim.
3. Ujdi
Pasi të keni përjetuar ndjenja zemërimi dhe indinjate, është normale që personi të vazhdojë të ketë disa vështirësi në pranimin e realitetit dhe, për këtë arsye, mund të përpiqet të arrijë një marrëveshje për të dalë nga situata që po përjeton. Në këtë fazë, personi madje mund të përpiqet të bëjë një marrëveshje me Zotin, në mënyrë që gjithçka të kthehet sic ishte më parë.
Ky lloj negocimi ndryshon nga personi në person dhe shpesh bëhet pa vetëdije, përveç nëse ju ndiqeni me një psikolog ose psikiatër.
4. Depresioni
Gjatë kësaj faze personi hyn në procesin e mësimit me situatën dhe, për këtë arsye, mund të ketë ndjenja të brishtësisë, pasigurisë, lëndimit dhe nostalgjisë.
Atshtë në këtë fazë që personi fillon të ketë një ndjenjë më të madhe të realitetit dhe se çfarë ka ndodhur nuk mund të zgjidhet. Atshtë gjithashtu në këtë fazë që monitorimi me një psikolog rekomandohet për të ndihmuar në përshtatjen me realitetin e ri, në mënyrë që të hyni në fazën e fundit të zisë.
5. Pranimi
Kjo është faza përfundimtare e procesit të pikëllimit, në të cilën personi fillon të rikuperojë zakonet që kishte para ngjarjes që shkaktoi humbjen, duke rifilluar rutinën e tij ditore normale. Fromshtë nga kjo fazë që personi gjithashtu bëhet më i disponueshëm për marrëdhënie shoqërore me miqtë dhe familjen.
Si ta kapërcejmë procesin e pikëllimit
Humbja e një personi të dashur është një ngjarje që ndodh në jetën e pothuajse të gjithëve dhe shoqërohet me shumë emocione dhe ndjenja. Disa strategji që mund të ndihmojnë gjatë procesit janë:
- Merrni kohën e nevojshme: të gjithë njerëzit janë të ndryshëm dhe përjetojnë të njëjtën ngjarje në një mënyrë specifike. Në atë mënyrë, nuk ka kohë që përcakton se kur dikush duhet të ndihet mirë. Gjëja e rëndësishme është që secili person e jeton procesin me ritmin e tij, pa u ndier i shtypur;
- Mësoni të pranoni dhimbjen dhe humbjen: duhet shmangur kërkimi i mënyrave të tjera për të zënë kohën dhe mendjen, pasi shmangia e të menduarit për situatën, përdorimi i punës ose ushtrimeve fizike, për shembull, mund të përfundojë duke vonuar procesin e pikëllimit dhe duke zgjatur vuajtjet;
- Shprehni atë që ndjeni: nuk rekomandohet të frenoni emocionet dhe ndjenjat gjatë procesit të pikëllimit dhe, për këtë arsye, rekomandohet të shprehni atë që po ndjeni. Nuk duhet të ketë turp ose frikë për të qarë, bërtitur ose biseduar me njerëz të tjerë të afërt me ju ose një psikolog ose psikiatër, për shembull;
- Anëtarësohuni në një grup mbështetës: ky është një mundësi e mirë për ata që nuk duan të bëjnë seanca individuale me një profesionist. Në këto grupe, disa njerëz që po kalojnë situata të ngjashme flasin për atë që po ndiejnë dhe përvoja e tyre mund të ndihmojë të tjerët;
- Rrethohuni me të dashurit tuaj: kalimi i kohës me njerëzit që ju pëlqen dhe që kanë histori të përbashkëta për të ndarë, lehtëson procesin e pikëllimit, veçanërisht nëse ato kanë të bëjnë me personin, kafshën ose sendin që ka humbur.
Përveç këtyre strategjive, është gjithmonë një mundësi e mirë të konsultoheni me një specialist, të tillë si një psikolog ose psikiatër, i cili do të jetë në gjendje të vlerësojë rastin dhe të sugjerojë mundësi të tjera për t'ju ndihmuar të kapërceni më mirë procesin e pikëllimit.
Si të merremi me hidhërimin tek fëmijët
Detyrimi për t’i shpjeguar një fëmije se dikush i veçantë ka kaluar nuk është një detyrë e lehtë, megjithatë, ekzistojnë disa strategji që mund të ndihmojnë për ta bërë procesin pak më të lehtë dhe më pak traumatik, të tilla si:
- Thuaj te verteten: fshehja e disa fakteve mund ta bëjë përvojën e pikëllimit më të dhimbshme dhe konfuze, sepse fëmija mund të mos gjejë një kuptim për atë që po ndodh;
- Shprehni lëvizjet dhe ndjenjat: kjo është një mënyrë për të treguar që fëmija gjithashtu mund të ndiejë të njëjtin lloj emocionesh dhe se kjo është plotësisht normale;
- Mos pyet dikë tjetër: prindërit janë zakonisht figurat më të rëndësishme emocionale për fëmijën dhe, për këtë arsye, duhet të jenë të pranishëm në kohën e lajmit për të siguruar një farë sigurie. Nëse kjo nuk është e mundur, lajmet duhet të jepen nga dikush i afërt emocionalisht, siç janë gjyshi, gjyshja ose xhaxhai, për shembull;
- Zgjedhja e një vendi të qetë: kjo shmang ndërprerjet e panevojshme dhe lejon kontakte më të ngushta me fëmijën, përveç krijimit të një ambienti në të cilin është më e lehtë për të shprehur ndjenjat;
- Mos përdorni shumë detaje: në mënyrë ideale, lajmet duhet të jepen në një mënyrë të thjeshtë, të qartë dhe të sinqertë, pa përfshirë detaje më të komplikuara ose tronditëse, të paktën në një fazë të hershme.
Hidhërimi i fëmijëve ndryshon shumë me moshën, prandaj këto strategji mund të kenë nevojë të përshtaten. Kështu, konsultimi me një psikolog të fëmijëve mund të jetë një mënyrë e shkëlqyeshme për të ndihmuar në udhëheqjen e procesit të pikëllimit të fëmijës.
Alsoshtë gjithashtu e rëndësishme të dini se nuk ka kohë ideale për t'i dhënë lajme fëmijës dhe, për këtë arsye, nuk duhet pritur për "momentin e duhur", pasi kjo mund të krijojë ankth më të madh dhe të vonojë procesin e pikëllimit.
Kur të shkoni te psikologu ose psikiatri
Kërkimi i ndihmës profesionale nga një psikolog ose psikiatër mund të jetë një mënyrë e mirë për të siguruar që një proces i shëndetshëm i pikëllimit mund të arrihet. Sidoqoftë, shumica e njerëzve mund të menaxhojnë edhe pikëllimin e tyre, kështu që nëse nuk jeni rehat, nuk është gjithmonë e nevojshme të kërkoni ndihmë profesionale.
Sidoqoftë, ka raste në të cilat zia mund të konsiderohet "e sëmurë" ose patologjike, veçanërisht kur ndjenjat janë jashtëzakonisht të forta ose zgjasin për më shumë se 12 muaj, në rastin e të rriturve, ose për më shumë se 6 muaj, në rastin e fëmijëve. Në këto situata, monitorimi profesional është thelbësor.
Disa shenja që mund të tregojnë një proces zije "jo të shëndetshëm", nëse vazhdojnë për disa muaj, janë:
- Dëshira e vazhdueshme për të qenë me personin që humbi;
- Vështirësia për të besuar në vdekjen e një të dashur;
- Ndjenja e vetëfajësisë;
- Dëshira për të vdekur për të qenë me personin;
- Humbja e besimit te të tjerët;
- Duke mos pasur më vullnet për të jetuar;
- Vështirësia për të mbajtur miqësi ose aktivitete të përditshme;
- Të mos jesh në gjendje të planifikosh përpara;
- Ndjenja e vuajtjes disproporcionale me atë që konsiderohet "normale".
Ky lloj zie mund të ndodhë në çdo person ose moshë, megjithatë, është më i zakonshëm tek gratë.